Kể từ khi chính thức được áp dụng vào mùa giải 2019/20, Tầm ảnh Hưởng Của Công Nghệ VAR Tại Premier League đã trở thành một chủ đề nóng bỏng, gây ra vô số tranh cãi và thay đổi đáng kể bộ mặt của giải đấu hấp dẫn nhất hành tinh. Không thể phủ nhận rằng Video Assistant Referee (VAR) được giới thiệu với mục đích cao cả: mang lại sự công bằng, giảm thiểu sai sót nghiêm trọng của trọng tài và đảm bảo các quyết định quan trọng được đưa ra một cách chính xác nhất. Nhưng liệu VAR đã thực sự hoàn thành sứ mệnh đó, hay nó chỉ làm tăng thêm những tranh luận không hồi kết và làm mất đi phần nào cảm xúc vốn có của bóng đá? Hãy cùng Cafe Thể Thao mổ xẻ vấn đề này.
Sự xuất hiện của VAR tại Ngoại hạng Anh là một bước tiến công nghệ được kỳ vọng lớn. Nhớ lại những sai lầm lịch sử của trọng tài từng làm thay đổi cục diện trận đấu, thậm chí cả mùa giải, người ta tin rằng VAR sẽ là “vị cứu tinh”. Tuy nhiên, thực tế lại phức tạp hơn nhiều. Tầm ảnh hưởng của công nghệ VAR tại Premier League không chỉ giới hạn ở những quyết định trên sân cỏ mà còn lan tỏa đến cảm xúc của cầu thủ, chiến thuật của huấn luyện viên và trải nghiệm của người hâm mộ.
VAR là gì và nó hoạt động như thế nào tại Premier League?
Hiểu một cách đơn giản, VAR là một đội ngũ trọng tài xem lại video, được đặt tại một trung tâm điều hành tập trung (thường là Stockley Park), hỗ trợ trọng tài chính trên sân đưa ra quyết định trong bốn tình huống thay đổi trận đấu rõ ràng và hiển nhiên:
- Bàn thắng/Không bàn thắng: Kiểm tra các lỗi việt vị, phạm lỗi trước khi ghi bàn, bóng đã đi hết đường biên hay chưa.
- Phạt đền/Không phạt đền: Xem xét các tình huống phạm lỗi trong vòng cấm.
- Thẻ đỏ trực tiếp: Đánh giá các pha vào bóng nguy hiểm hoặc hành vi bạo lực có thể dẫn đến thẻ đỏ.
- Nhầm lẫn cầu thủ: Khi trọng tài rút thẻ phạt nhầm người.
Trọng tài chính có thể yêu cầu xem lại tình huống hoặc đội ngũ VAR sẽ tự động kiểm tra mọi tình huống thuộc 4 loại trên và thông báo cho trọng tài chính nếu phát hiện “sai sót rõ ràng và hiển nhiên”. Trọng tài chính sau đó có thể dựa vào thông tin từ VAR để đưa ra quyết định cuối cùng, hoặc tự mình ra khu vực xem lại màn hình (Referee Review Area – RRA) bên ngoài sân để đánh giá lại.
Những tác động tích cực của VAR đến giải Ngoại hạng Anh
Không thể phủ nhận rằng, bất chấp những tranh cãi, VAR đã mang lại những thay đổi tích cực đáng kể cho Premier League.
Tăng cường tính công bằng và chính xác
Mục tiêu hàng đầu của VAR là sửa chữa những sai lầm rõ ràng. Đã có vô số trường hợp bàn thắng được công nhận đúng luật sau khi VAR can thiệp vì lỗi việt vị không chính xác của trọng tài biên, hay những quả phạt đền oan uổng bị hủy bỏ. Theo thống kê từ Premier League, tỷ lệ các quyết định quan trọng chính xác đã tăng lên đáng kể kể từ khi có VAR. Điều này, về lý thuyết, giúp các trận đấu trở nên công bằng hơn, nơi kết quả được quyết định bởi chuyên môn thay vì sai lầm của con người.
“VAR, dù còn cần cải thiện, đã loại bỏ phần lớn những sai sót trắng trợn mà chúng ta từng thấy trong quá khứ. Đó là một bước tiến về sự công bằng,” – Chuyên gia bóng đá Gary Neville từng nhận định.
Giảm thiểu các lỗi nghiêm trọng của trọng tài
Các tình huống dẫn đến thẻ đỏ oan uổng hoặc bỏ sót các pha phạm lỗi nghiêm trọng đã giảm đi. VAR hoạt động như một “đôi mắt thứ hai”, giúp trọng tài chính có cái nhìn toàn diện hơn về những pha bóng diễn ra với tốc độ cao hoặc bị che khuất tầm nhìn. Điều này giúp bảo vệ các cầu thủ tốt hơn và đảm bảo những hành vi phi thể thao bị trừng phạt thích đáng.
Hỗ trợ ra quyết định trong các tình huống phức tạp
Bóng đá hiện đại ngày càng nhanh và phức tạp. Các tình huống như bóng chạm tay trong vòng cấm, việt vị trong gang tấc, hay xác định điểm phạm lỗi trở nên cực kỳ khó khăn cho trọng tài. VAR cung cấp công cụ để phân tích kỹ lưỡng các tình huống này, sử dụng nhiều góc quay và công nghệ kẻ vạch việt vị, giúp đưa ra quyết định dựa trên bằng chứng rõ ràng hơn.
Hình ảnh trung tâm điều hành VAR tại Stockley Park với nhiều màn hình theo dõi các trận đấu Premier League
Mặt trái và những tranh cãi xoay quanh Tầm ảnh hưởng của công nghệ VAR tại Premier League
Tuy nhiên, hành trình của VAR tại Anh không hề bằng phẳng. Tầm ảnh hưởng của công nghệ VAR tại Premier League cũng đi kèm với không ít vấn đề gây bức xúc và tranh luận.
Làm gián đoạn trận đấu, giảm nhịp độ và cảm xúc
Một trong những lời phàn nàn phổ biến nhất là việc VAR làm chậm trận đấu. Quá trình kiểm tra, đôi khi kéo dài vài phút, làm mất đi sự liền mạch và nhịp độ sôi động của các trận cầu Ngoại hạng Anh. Khoảnh khắc vỡ òa ăn mừng bàn thắng giờ đây thường bị tạm dừng bởi nỗi lo “VAR check”, làm nguội lạnh cảm xúc của cả cầu thủ lẫn người hâm mộ. Cái cảm giác hồi hộp chờ đợi quyết định từ một căn phòng cách xa hàng trăm cây số đôi khi khiến bóng đá mất đi tính tức thời và tự nhiên vốn có. Ai mà quên được những lần ăn mừng “hụt” vì VAR phát hiện lỗi việt vị chỉ vài centimet?
Tính nhất quán trong các quyết định VAR?
Đây là điểm gây tranh cãi lớn nhất. Mặc dù mục tiêu là “sai sót rõ ràng và hiển nhiên”, việc giải thích luật và áp dụng VAR đôi khi lại thiếu nhất quán giữa các trận đấu, thậm chí trong cùng một trận đấu. Những tình huống tương tự nhau lại nhận được những quyết định khác nhau từ VAR, dẫn đến sự khó hiểu và bất bình từ các đội bóng và người hâm mộ. Liệu ngưỡng “rõ ràng và hiển nhiên” có thực sự khách quan hay vẫn phụ thuộc vào nhận định chủ quan của các trọng tài VAR?
“Sự thiếu nhất quán là kẻ thù của VAR. Khi người hâm mộ và cả cầu thủ không hiểu tại sao tình huống này bị thổi phạt mà tình huống kia lại không, niềm tin vào hệ thống sẽ bị xói mòn,” – Cựu trọng tài Premier League, Mark Clattenburg, chia sẻ trên chuyên mục của mình.
Các lỗi “việt vị ngón chân” và sự săm soi quá mức
Công nghệ kẻ vạch việt vị, dù chính xác đến từng milimet, đôi khi lại tạo ra những quyết định gây tranh cãi khi một phần rất nhỏ của cơ thể cầu thủ (như nách, vai, hay thậm chí là gót chân) ở dưới hàng phòng ngự. Nhiều người cho rằng việc “săm soi” quá kỹ lưỡng này đi ngược lại tinh thần của luật việt vị, vốn được tạo ra để chống lại việc tiền đạo có lợi thế rõ ràng. Việc bàn thắng bị từ chối vì những lỗi việt vị “siêu nhỏ” này thường gây ra sự thất vọng lớn.
Hình ảnh minh họa tình huống VAR kiểm tra lỗi việt vị rất sít sao tại Premier League với đường kẻ vạch
Phản ứng của cầu thủ, HLV và người hâm mộ
Sự chậm trễ, thiếu nhất quán và những quyết định gây tranh cãi đã dẫn đến nhiều phản ứng tiêu cực. Các HLV thường xuyên bày tỏ sự bất bình trong các cuộc họp báo sau trận. Cầu thủ đôi khi tỏ ra ngần ngại ăn mừng bàn thắng cho đến khi có xác nhận từ VAR. Người hâm mộ trên khán đài cũng mất đi sự cuồng nhiệt tức thời, thay vào đó là cảm giác chờ đợi và hoài nghi. Nhiều khảo sát cho thấy một bộ phận không nhỏ CĐV cảm thấy VAR đang làm giảm trải nghiệm xem bóng đá của họ. Các bạn có thể tìm đọc thêm nhiều góc nhìn đa chiều trên các trang tin tức thể thao uy tín như gocnhinbongda.com.
Những tình huống VAR gây tranh cãi nổi bật tại Premier League
Lịch sử ngắn ngủi của VAR tại Premier League đã chứng kiến không ít khoảnh khắc “dậy sóng”:
- Tình huống bóng chạm tay: Luật bóng chạm tay luôn là điểm nóng, và VAR càng làm nó phức tạp hơn. Việc xác định tay có ở vị trí tự nhiên hay không, có làm cơ thể to ra bất thường hay không, thường dẫn đến những quyết định gây tranh cãi nảy lửa.
- Quyết định việt vị: Như đã đề cập, những pha bắt việt vị bằng công nghệ với khoảng cách cực nhỏ luôn là tâm điểm chỉ trích. Trận đấu giữa Liverpool và Wolves mùa 2019/20 là một ví dụ điển hình khi bàn gỡ hòa của Wolves bị từ chối vì lỗi việt vị “nách”.
- Thẻ đỏ: Việc VAR can thiệp để rút thẻ đỏ hoặc hủy thẻ đỏ cũng gây ra nhiều tranh luận về mức độ nghiêm trọng của pha phạm lỗi.
Những tình huống này liên tục được mổ xẻ trên các phương tiện truyền thông, cho thấy Tầm ảnh hưởng của công nghệ VAR tại Premier League sâu sắc đến mức nào.
Tương lai của VAR tại Premier League: Liệu có sự thay đổi?
Trước những tranh cãi và phản ứng trái chiều, Premier League và cơ quan quản lý trọng tài (PGMOL) không ngừng tìm cách cải thiện việc áp dụng VAR. Một số thay đổi đã được thực hiện, như:
- Khuyến khích trọng tài chính sử dụng màn hình RRA nhiều hơn: Để tăng tính minh bạch và trách nhiệm của trọng tài chính.
- Nâng ngưỡng can thiệp của VAR: Tập trung vào những sai sót thực sự rõ ràng, tránh săm soi quá mức các tình huống tiểu tiết.
- Cải thiện giao tiếp: Nỗ lực giải thích các quyết định VAR cho người hâm mộ rõ ràng hơn, có thể thông qua thông báo trên màn hình lớn tại sân vận động.
- Công nghệ việt vị bán tự động: Đang được thử nghiệm và hứa hẹn sẽ đưa ra quyết định việt vị nhanh chóng và chính xác hơn, giảm thời gian chờ đợi. Công nghệ này đã được áp dụng thành công tại World Cup 2022 và Champions League.
Liệu những cải tiến này có đủ để làm hài lòng tất cả? Có lẽ là không. Cuộc tranh luận về VAR sẽ còn tiếp diễn. Tuy nhiên, việc loại bỏ hoàn toàn VAR khỏi Premier League dường như là điều không thể vào lúc này. Công nghệ đã trở thành một phần không thể thiếu của bóng đá hiện đại.
Tóm lại, Tầm ảnh hưởng của công nghệ VAR tại Premier League là một bức tranh đa chiều với cả gam màu sáng và tối. Nó đã mang lại sự chính xác cao hơn cho các quyết định quan trọng, góp phần tạo nên sự công bằng. Tuy nhiên, những tranh cãi về tính nhất quán, sự gián đoạn trận đấu và ảnh hưởng đến cảm xúc người xem là những thách thức không thể bỏ qua.
Premier League và các bên liên quan cần tiếp tục lắng nghe, cải tiến và hoàn thiện quy trình áp dụng VAR để công nghệ này thực sự phục vụ tốt nhất cho trận đấu, giữ được sự hấp dẫn của giải đấu nhưng vẫn đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Cuộc cách mạng mà VAR mang lại vẫn đang diễn ra, và vai trò của nó trong tương lai của bóng đá Anh chắc chắn sẽ còn nhiều điều đáng bàn.
Còn bạn, bạn nghĩ sao về Tầm ảnh hưởng của công nghệ VAR tại Premier League? Liệu lợi ích mà nó mang lại có lớn hơn những phiền toái và tranh cãi? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn ở phần bình luận bên dưới nhé!
